Yüzde 40,1, ‘Yaşam Üçgeni’ kavramından habersiz. Yüzde 23, deprem anında yapılacakları; yüzde 52,6 acil toplanma alanlarını hiç bilmiyor. Yüzde 22,4, yedi ve üzerindeki bir depremde evinin yıkılacağını düşünüyor. Yaşadığı binada hasar olmayacağını düşünenlerin oranı ise yüzde 13,5. Binalarına çürük raporu verilmesi durumunda, daha güvenli bir konuta taşınacağını söyleyenlerin oranı yüzde 62,5 olurken aynı evde yaşamaya devam edeceklerini söyleyenlerin yüzde 80’i, gerekçe olarak maddi yetersizliği gösterdi.
İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul İstatistik Ofisi, İstanbul’un en önemli sorunlarından biri olan depreme yönelik halkın algısını ve hazırlıklarını ölçmek için bir araştırma yaptı. “İstanbul’da Deprem: Algı Ve Tutum Araştırması” çok çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. Araştırma, bilgisayar destekli telefon anketi yöntemi kullanılarak, 5-7 Kasım 2020 tarihleri arasında, rassal olarak seçilen 769 İstanbul sakini ile telefon üzerinden görüşülerek hazırlandı.
 
Maddi yetersizlik, çürük binada oturmaya zorluyor
 
Araştırmaya katılanlara, “Binanıza çürük raporu verilmiş olsaydı ne yapardınız veya nasıl bir süreç yaşanacağını düşünüyorsunuz?” sorusu soruldu. Katılımcıların yüzde 62,5’i daha güvenli bir konuta taşınacağını ifade etti. Binasına çürük raporu verilse dahi evinde kalmaya devam edeceğini söyleyen katılımcıların yüzde 80’i, gerekçe olarak maddi yetersizliği gösterdi. Ev sahiplerinin yüzde 53,2’si, kiracıların ise yüzde 71,2’si daha güvenli bir konuta taşınacağını belirtti.
Maddi yetersizlik sebebiyle yaşadığı yerde kalmaya devam edeceğini belirten katılımların yüzde 68,6’sı, 1999 Gölcük depremi öncesi binalarda oturduğunu ifade etti. Alt-orta ve alt sosyo-ekonomik gruba ait katılımcıların yüzde 59,6’sı, daha güvenli bir konuta taşınacağını söylerken, üst-orta ve üst sosyo-ekonomik seviyedeki grupta bu oran yüzde 72,3 oldu. Alt-orta ve alt sosyo-ekonomik gruba ait katılımcıların içerisinde aynı binada kalacağını ifade eden katılımcıların yüzde 82,1’i bunu maddi yetersizliğe bağlarken, üst-orta ve üst sosyo-ekonomik seviyedeki grupta bu oran yüzde 62,6.
 
Yüzde 23, deprem anında yapılacakları bilmiyor
 
Katılımcıların yüzde 53,5’i, deprem esnasında ne yapılması gerektiğini bildiğini, yüzde 25,2’si kısıtlı bilgiye sahip olduğunu, yüzde 21,3’ü ise ne yapılması gerektiğini bilmediğini belirtti. 15-39 yaş arası grubun yüzde 55,6’sı, 40 yaş ve üzerinin yüzde 50,9’u ne yapılması gerektiğini bildiğini ifade etti. Bu oran, alt-orta ve alt sosyo-ekonomik gruba ait katılımcılarda yüzde 51,4, üst-orta ve üst sosyo-ekonomik seviyeye sahip katılımcılarda yüzde 60,7 oldu.
 
Yüzde 40,1, ‘Yaşam Üçgeni’ kavramından habersiz
 
Katılımcıların yüzde 40,1’i yaşam üçgeni kavramını bilmediğini ifade etti. Yaşam Üçgeni kavramını bilenlerin oranı, 15-39 yaş grubu içerisinde yüzde 65,5, 40 yaş ve üzerinde 53,3. Yaşam üçgenini bilen katılımcılara, “Ev içerisinde tüm ev sakinleri için yaşam üçgeni alanları belirlediniz mi?” sorusu yöneltilmiş olup katılımcıların yüzde 59,1’i bir alan belirlediğini ifade etti. Alt-orta ve alt sosyo-ekonomik gruba ait katılımcıların yüzde 56,3’ü, üst-orta ve üst sosyo-ekonomik seviyeye sahip katılımcıların yüzde 71,9’u yaşam üçgenini bildiğini söyledi.
 
Yüzde 72,1’inin deprem çantası yok
 
Katılımcıların sadece yüzde 27,9’u deprem çantasına sahipken, yüzde 72,1’inin deprem çantası bulunmuyor. Alt-orta ve alt sosyo-ekonomik gruba ait katılımcıların yüzde 25,6’sı, üst-orta ve üst sosyo-ekonomik seviyeye sahip katılımcıların yüzde 35,8’i deprem çantasının olduğunu belirtti.
 
Yüzde 52,6, acil toplanma alanını bilmiyor
 
Katılımcıların yüzde 52,6’sı, yaşadıkları bölgedeki acil toplanma alanını bilmiyor. 15-39 yaş grubun yüzde 47,9’u 40 yaş ve üzerinin yüzde 46,9’u deprem toplanma alanını biliyor. Bu soruda sosyo-ekonomik gruplar arasında belirgin bir farklılık görülmedi.
 
Yüzde 22,4, yedi veya üzeri depremde evinin yıkılacağını düşünüyor
 
Yedi veya daha büyük bir deprem meydana geldiği takdirde, katılımcıların yüzde 22,4’ü yaşadığı binanın yıkılacağını, yüzde 16,7’si ağır hasar, yüzde 26,5’i orta hasar, yüzde 20,9’u az hasar alacağını düşündüğünü ifade etti. Yaşadığı binada hasar olmayacağını düşünenler yüzde 13,5’te kaldı.
1999 Gölcük depremi öncesi binalarda oturan katılımcıların yüzde 22,4’ü binasının ağır hasar alacağını, yüzde 32,3’ü yıkılacağını düşündüğünü belirtti.
Ev sahiplerinin yüzde 43,4’ü, kiracıların ise yüzde 25,4’ü oturdukları evin hiç hasar almayacağını ya da az hasar alacağını düşündüğünü kaydetti. Alt-orta ve alt sosyo-ekonomik gruba ait katılımcıların yüzde 41,2’si, üst-orta ve orta sosyo-ekonomik gruba ait katılımcıların yüzde 32,2’si evinin ağır hasar alacağını ya da yıkılacağını düşündüğünü belirtti.
 
Metodoloji
 
Bu araştırma, Bilgisayar Destekli Telefon Anketi (CATI) yöntemi kullanılarak 5-7 Kasım 2020 tarihleri arasında rassal seçilen 769 İstanbul sakini ile telefon üzerinden görüşülerek hazırlandı.
Araştırma eğitim, meslek ve gelir düzeyine bağlı 8 kategoriyi içeren sosyo-ekonomik statü (SES) düzeyinden üst (A+, A), üst-orta (B+, B), alt-orta (C+, C) ve alt (D ve E) statülerine göre değerlendirilmektedir. Katılımcıların yüzde 7,7’si E, yüzde 27,3’ü D, yüzde 30,9’u C, yüzde 11,2’si C+, yüzde 10,7’si B, yüzde 5,7’si B+, yüzde 4,9’u A, yüzde 1,6’sı ise A+ sosyo-ekonomik statüdeki mahallede ikamet etmekte olan kişilerden oluşmaktadır.
Katılımcıların yüzde 60,2’si 18-40 yaş arasındayken, yüzde 39,8’i 40 yaş üstü yaş grubundadır. Katılımcıların yüzde 49,6’sı kadınken, yüzde 50,4’ü erkeklerden oluşmaktadır.